ទស្សនះគួរយល់ដឹង
ហេតុអ្វីបានជាគ្រូពេទ្យភាគច្រើនគ្មានសុជីវធម៏
មិនចម្លែកសម្រាប់អ្នកដែលធ្លាប់ចូលពេទ្យរដ្ឋ នៅពេលឃើញអាកប្បកិរិយាពេទ្យធ្វើមកលើអ្នកជំងឺ និងអ្នកថែអ្នកជំងឺដោយប្រើពាក្យគំរោះគំរើយ ស្ដីថាដូចសត្វធាតុ ។ ពេទ្យដែលខ្ញុំគិតថាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខមួយខាងនេះ ប្រហែលជាពេទ្យគន្ធបុប្ផា ដែលជាពេទ្យពិនិត្យ និងព្យាបាលរោគកុមារ ។ ខ្ញុំទើបតែចូលពេទ្យនោះជាលើកទីមួយ កាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុន ពេលប្អូនជីដូនមួយខ្ញុំក្ដៅខ្លួនខ្លាំង ។ ពេលចូលទៅដល់ក្នុងមន្ទីរពេទ្យ គ្រូពេទ្យបីបួនអ្នក ប្រុសម្នាក់ស្រីពីរ ឬបីនាក់, ខ្ញុំមិនចាំ, ខ្ញុំមិនទាន់បាននិយាយអី ឬអង្គុយផង ឮពេទ្យនោះស្ដីឱ្យមីងចំណាស់ម្នាក់កំពុងបីកូននឹងដៃ ដែលទំនងចាស់ជាងពេទ្យនោះ ។ ពេទ្យនិយាយកំបុតកំបុយ “ ឮថាឱ្យចេញទៅក្រៅទេ!! ម៉េចនិយាយមិនស្ដាប់គ្នាទេអ្ហី?” មីងនោះខំអង្វររលីងរលោងទឹកភ្នែក ព្រោះគាត់បារម្ភពីកូនគាត់ ពេទ្យនោះនៅតែដេញគាត់ឱ្យចេញ មីងក៏បីកូនចេញរបៀបមិនអស់ចិត្ត ។ រួចពេទ្យនោះបែរមកសួរខ្ញុំ “ ឈឺអី?… អង្គុយកៅអីមក!!” និយាយរបៀបគំរាមសួរចម្លើយអ្នកទោសយ៉ាងម៉េចមិនដឹងទេ រួចឱ្យខ្ញុំដាក់ប្អូនអង្គុយលើកៅអី គេមើលតើអង្គុយបានឬអត់ រួចថា “ កូនហ្នឹងមិនអីទេ យកទៅវិញទៅ” ខ្ញុំក៏ថា “ វាក្ដៅឡើងចង់សន្លប់ ហូរឈាមតាមច្រមុះទៀតផង” ។ ពេទ្យថា “ ហូរឈាមតាមច្រមុះមិនអីទេ យកទៅវិញ ម៉ោង២ចាំចូលមកម្ដងទៀត!” ខ្ញុំក៏អង្វរថាឱ្យជួយពិនិត្យក្មេងបន្តិចទៅ ពេទ្យគេត្អូញ “ ធុញណាស់វ៉ី! មើល៍យកថ្នាំប៉ារាឱ្យលេបមួយចំហៀងទៅ ហើយឱ្យទៅក្រៅទៅ!” ពេទ្យប្រុសនោះ ក៏យកថ្នាំបោះនៅលើតុមុខខ្ញុំ និយាយថា “ ណេះ! យកទៅលេបទៅ! លេបមួយគ្រាប់ហ្នឹងហ្មងទៅ!” រួចពេទ្យៗគេនាំគ្នាសើចគ្នាគេ ហើយដើរទៅអង្គុយធ្វើមិនដឹង ។ ខ្ញុំចាប់ក្ដៅទ្រូងភ្លាម រួចក៏បីប្អូនដើរចេញមកក្រៅវិញ និងនាំទៅពេទ្យកុមារជាតិ ។ មិនស្មានថា ពេទ្យកុមារជាតិស្រួលជាងពេទ្យគន្ធបុប្ផាសោះ ខ្ញុំចំណាយលុយ ២០០០៛ ទិញសៀវភៅចូលពិនិត្យរោគ និងចំណាយ ៦០០០៛ លើថ្លៃបើកថ្នាំ និងមិនចាំបាច់រង់ចាំយូរទៀតផង តែសេវាក៏មិនល្អខ្លាំងណាស់ណាទេ តែចាត់ទុកថាប្រសើរជាងគន្ធបុប្ផាឆ្ងាយណាស់ ។
តើអាកប្បកិរិយាបែបពេទ្យនៅគន្ធបុប្ផាបណ្ដាលមកអំពីអ្វី? មកពីចរិតរបស់ពេទ្យទាំងនោះ ឬមកពីការនៅជាមួយអ្នកជំងឺរាល់ថ្ងៃ ធ្វើឱ្យគាត់មួម៉ៅ លែងចេះនិយាយពាក្យល្អ ចេះតែពាក្យជេរ ស្ដីបន្ទោស ។ តែទោះជាយ៉ាងណា ក៏ខ្ញុំនៅតែបន្ទោសដែរ ព្រោះអាកប្បកិរិយាហ្នឹងវាជ្រុលហួសហេតុពេក ធ្វើឱ្យខ្ញុំស្អប់មុខពេទ្យហ្នឹងមែនទែន ។ ឧបមាថា ចៃដន្យពេទ្យហ្នឹងជាបងប្អូនខ្ញុំ មកលេងផ្ទះខ្ញុំអី ខ្ញុំមិនខ្លាចនឹងតោងចានបាយចេញ និងដេញមិនឱ្យស៊ីបាយនោះទេ ព្រោះវាដូចជាឆ្អែតពេញទ្រូងណាស់ ថ្ងៃនោះ ។
មនុស្សមួយចំនួនប្រហែលជាមិនខ្វល់ពីរឿងនេះ ដោយសារតែនេះជាកិច្ច ការដែលលំបាកសម្រាប់ខ្លួនអ្នក។ ទោះជាយ៉ាងណា បំណងដែលចង់ធ្វើឲ្យអ្នកដទៃពេញចិត្ត សប្បាយចិត្តដោយសារអ្នកនោះ គឺគ្មានក្បួនឡើយ ហើយជារឿយៗ អ្នកនឹងទទួលបានលទ្ធផលផ្ទុយពីការគិតទៅវិញ។
នៅពេលដែល ការខ្វះភាពទុកចិត្តមិនមែនមានន័យចាំបាច់ថាអ្នក ជាបុគ្គ ល ដែលគ្មានការប្រុងប្រយ័ត្ន ជាមនុស្សមិនគួរគោរព ឬ…តែយ៉ាងណាកង្វះខាតភាព គួរឲ្យទុកចិត្តនេះ ក៏អាចបញ្ជាក់ពីសមត្ថភាពនៃការចាត់ចែង ឬធ្វើជាបុគ្គលអាចពឹងពាក់បាន ឬមិនបាន។
អ្នកក៏មិនចាំបាច់ត្រូវ ស្ម័គ្រចិត្តធ្វើគ្រប់កិច្ចការងារទាំងអស់ដែរ ឬក៏មិនមែនជាការល្អដែរដែលគិតថាអ្នក ត្រូវតែជួយដោះស្រាយបញ្ហាមនុស្សទាំង អស់ ដែរ។ខាងក្រោមនេះជាវិធីមួយចំនួនដែលអាចជួយអ្នកឲ្យក្លាយជាបុគ្គលដែលគួរជាទីទុកចិត្តនៃអ្នកដទៃបានដោយមិនចាំបាច់ធ្វើកិច្ចការហួសពីសមត្ថភាព ឬក៏អាចប៉ះពាល់ដល់ខ្លួនអ្នកឡើយ។
១. ប្រកាន់សន្យារបស់ខ្លួនឲ្យបាន
១. ប្រកាន់សន្យារបស់ខ្លួនឲ្យបាន
កុំសន្យាធ្វើអ្វីមួយងាយៗ លុះត្រាតែអ្នកប្រាកដថាបានសួរខ្លួនឯងថា “តើខ្ញុំអាចធ្វើកិច្ចការនេះបានទេ? “ ប្រសិនបើអ្នកមានកិច្ចការផ្សេងច្រើនដែលត្រូវបំពេញ ឬអ្នកមិនអាចធ្វើកិច្ចការនោះបានទេសូមកុំគ្រាន់តែសន្យាដោយបង្ខំជាមួយអ្នកណាឡើយ។ គ្មាននរណាម្នាក់ អាចធន់ទ្រាំបានទេ ប្រសិនបើជារឿយៗ អ្នកតែងច្រានចោលការសន្យា ឬធ្វើកិច្ចការនោះមិនបានសម្រេច។ ដូចនេះ សូមកុំព្យាយាមសន្យាអ្វីដែលអ្នកធ្វើមិនបាន។ យ៉ាងណាមិញ អ្នកនឹងចាប់ផ្ដើមម៉ត់ចត់នឹងសន្យារបស់អ្នក កាលណាអ្នកដឹងថា តើនៅពេលដែលអ្នកសន្យា ហើយអាចបំពេញកិច្ចការមួយបានលទ្ធផលល្អចំពោះនរណាម្នាក់ ហើយអ្នកនោះនឹងមានអារម្មណ៍ថាអ្នកបានផ្ដល់ភាពទុកចិត្តបានចំពោះគេ។
២. បដិសេធដោយទទួលការពេញចិត្ត
អ្នកភាគច្រើនតែងចង់បង្ហាញការចាប់អារម្មណ៍ ដោយព្យាយាមធ្វើឲ្យអ្នកនៅជុំវិញបានសប្បាយចិត្ត ដើម្បីទទួលបានការទុកចិត្ត។ ទោះបីជាយ៉ាងណា អ្នកមិនគួរណា សម្របសម្រួលយកពេលវេលា និងសេចក្ដីសុខរបស់ខ្លួនទាំងអស់ទៅធ្វើកិច្ចការទាំងនោះទេ។ ដូចនេះសូមប្រាកដថា អ្នកចេះកំណត់អាទិភាពរាល់កិច្ចការងារផ្សេងៗ។ ប្រសិនបើអ្នកអាច ធ្វើបានអ្នកពិតជាដឹងថាអ្វីដែលអ្នកត្រូវបំពេញមុន ហើយអ្វីដែលអ្នកអាចរង់ចាំបាន មិនតែប៉ុណ្ណោះ អ្នកថែមទាំងអាចរកឃើញពេលទំនេរសម្រាប់កម្សាន្ត រីករាយជាមួយអ្នកទាំងអស់ជុំវិញខ្លួនអ្នកទៀតផង។
៣. បង្កើតលក្ខខណ្ឌដែលបង្ហាញថាអ្នកពិសេស
មានមនុស្សមិនតិចទេដែលគិតថាគេអាចអះអាងបញ្ជាក់ពីសមត្ថភាពរបស់គេ ដោយព្យាយាមធ្វើកិច្ចការទាំងអស់ដោយខ្លួនគេ នៅពេលដែលគេដឹងថា គេមិនអាចបង្កើតកំហុសតទៅទៀតបាន។ ចាំថា មានតែខ្លួនអ្នកទេដែលស្គាល់ខ្លួនឯងជាងអ្នកដទៃ។ ប្រសិនបើអ្នកពិតជាកំពុងពោរពេញដោយការបារម្ភ និងស្ត្រេសហើយនោះ អ្នកនឹងបាត់បង់ការប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង បាត់បង់ភាពម្ចាស់ការ ដូចនេះអ្នកត្រូវព្យាយាមគ្រប់គ្រងស្ថានភាពនៃការបាត់បង់ភាពម្ចាស់ការនេះឲ្យបាន។ ស្ដាប់ទៅហាក់ដូចជាពិបាក តែការពិតគឺងាយជាងការគិតរបស់អ្នក។ ជារឿយៗ ដើម្បីឆ្លងផុតបញ្ហាលំបាកនេះ អ្នកគួរចេះត្រលប់ ក្រោយពីរ បីជំហាននិងធ្វើការវាយតម្លៃជាថ្មី។ តាមរយៈការអនុវត្តបែបនេះ អ្នកនឹងអាច ក្លាយជាមនុស្សដែលផ្ដោតអារម្មណ៍ មានទឹកចិត្តបំពេញកិច្ចការដោយភាពល្អឥតខ្ចោះ ហើយជាមួយគ្នានេះដែរ អ្នកនឹងអាចគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងបានគ្រប់ពេល ចេះចាត់ចែង ទាំងពេលវេលា ឬកិច្ចការផ្សេងៗ ប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃ។
៤. ចេះបត់បែនតាមកាលៈទេសៈ
ប្រសិនបើអ្នកមានបំណងចង់បត់បែន និងផ្លាស់ប្ដូរជាមួយអ្នកណា នោះអ្នកទាំងនោះ ក៏កាន់បត់បែនជាងអ្នកទៀត។ ទោះបីជាអ្នកមិនទទួលបានភ្លាមៗ តែធានាថា អ្នកនឹងទទួលបាននៅពេលណាមួយ។
អ្នកភាគច្រើនតែងចង់បង្ហាញការចាប់អារម្មណ៍ ដោយព្យាយាមធ្វើឲ្យអ្នកនៅជុំវិញបានសប្បាយចិត្ត ដើម្បីទទួលបានការទុកចិត្ត។ ទោះបីជាយ៉ាងណា អ្នកមិនគួរណា សម្របសម្រួលយកពេលវេលា និងសេចក្ដីសុខរបស់ខ្លួនទាំងអស់ទៅធ្វើកិច្ចការទាំងនោះទេ។ ដូចនេះសូមប្រាកដថា អ្នកចេះកំណត់អាទិភាពរាល់កិច្ចការងារផ្សេងៗ។ ប្រសិនបើអ្នកអាច ធ្វើបានអ្នកពិតជាដឹងថាអ្វីដែលអ្នកត្រូវបំពេញមុន ហើយអ្វីដែលអ្នកអាចរង់ចាំបាន មិនតែប៉ុណ្ណោះ អ្នកថែមទាំងអាចរកឃើញពេលទំនេរសម្រាប់កម្សាន្ត រីករាយជាមួយអ្នកទាំងអស់ជុំវិញខ្លួនអ្នកទៀតផង។
៣. បង្កើតលក្ខខណ្ឌដែលបង្ហាញថាអ្នកពិសេស
មានមនុស្សមិនតិចទេដែលគិតថាគេអាចអះអាងបញ្ជាក់ពីសមត្ថភាពរបស់គេ ដោយព្យាយាមធ្វើកិច្ចការទាំងអស់ដោយខ្លួនគេ នៅពេលដែលគេដឹងថា គេមិនអាចបង្កើតកំហុសតទៅទៀតបាន។ ចាំថា មានតែខ្លួនអ្នកទេដែលស្គាល់ខ្លួនឯងជាងអ្នកដទៃ។ ប្រសិនបើអ្នកពិតជាកំពុងពោរពេញដោយការបារម្ភ និងស្ត្រេសហើយនោះ អ្នកនឹងបាត់បង់ការប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង បាត់បង់ភាពម្ចាស់ការ ដូចនេះអ្នកត្រូវព្យាយាមគ្រប់គ្រងស្ថានភាពនៃការបាត់បង់ភាពម្ចាស់ការនេះឲ្យបាន។ ស្ដាប់ទៅហាក់ដូចជាពិបាក តែការពិតគឺងាយជាងការគិតរបស់អ្នក។ ជារឿយៗ ដើម្បីឆ្លងផុតបញ្ហាលំបាកនេះ អ្នកគួរចេះត្រលប់ ក្រោយពីរ បីជំហាននិងធ្វើការវាយតម្លៃជាថ្មី។ តាមរយៈការអនុវត្តបែបនេះ អ្នកនឹងអាច ក្លាយជាមនុស្សដែលផ្ដោតអារម្មណ៍ មានទឹកចិត្តបំពេញកិច្ចការដោយភាពល្អឥតខ្ចោះ ហើយជាមួយគ្នានេះដែរ អ្នកនឹងអាចគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងបានគ្រប់ពេល ចេះចាត់ចែង ទាំងពេលវេលា ឬកិច្ចការផ្សេងៗ ប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃ។
៤. ចេះបត់បែនតាមកាលៈទេសៈ
ប្រសិនបើអ្នកមានបំណងចង់បត់បែន និងផ្លាស់ប្ដូរជាមួយអ្នកណា នោះអ្នកទាំងនោះ ក៏កាន់បត់បែនជាងអ្នកទៀត។ ទោះបីជាអ្នកមិនទទួលបានភ្លាមៗ តែធានាថា អ្នកនឹងទទួលបាននៅពេលណាមួយ។
មនុស្សគ្រប់រូបតែងតែស្រមៃថានឹងមានខ្សែជីវិតមួយពោរពេញដោយភាពជោគជ័យ។ តែក្ដីប្រាថ្នានេះបានសម្រេចភាគតិចណាស់។ ហេតុផលទូទៅដោយសារតែពួកគេ មិនដឹងច្បាស់ពីអ្វីដែលខ្លួនត្រូវធ្វើ។ ពេលខ្លះបានឈ្វេងយល់ច្រើនពីភាពជោគជ័យ ទទួលនូវដំបូន្មានច្រើនដែរ តែបែរជាមិនដឹងថាគួរចាប់ផ្ដើមពីចំណុចណាមុនទៅវិញ។ ខាងក្រោមនេះជាផែនទីដែលជីវិតរបស់អ្នកគួរដើរតាម៖
១. កំណត់គោលដៅៈ វាជាជំហានចាប់ផ្ដើមដ៏សំខាន់ដែលអ្នកចាំបាច់ត្រូវតែដឹង។ ពេលកំណត់គោលដៅហើយ នោះអ្នកនឹងដឹងច្បាស់ពីអ្វីដែលខ្លួនត្រូវធ្វើ។ ឧទាហរណ៍ថាអ្នកចង់ក្លាយជាវិស្វករនាពេលអនាគត នោះអ្នកនឹងដឹងច្បាស់ហើយថាគួរខំរៀនមុខវិជ្ជាអ្វីជាងគេ នៅវិទ្យាល័យ។
២. បង្កើតផែនការៈ ត្រូវរៀបចំផែនការឲ្យបានច្បាស់ចំពោះធនធានដែលខ្លួនមាន។ ដឹងច្បាស់ពីអ្វីដែលខ្លួនត្រូវធ្វើ ធ្វើបែបណា ធ្វើនៅពេលណាជាដើម។ ការរៀបចំផែនការបានច្បាស់នឹងជួយឲ្យការអនុវត្តន៍ការងាររលូននិងទាន់ពេលវេលា។
៣. ចេះគ្រប់គ្រងពេលវេលាៈ សូមបែងចែកឲ្យដាច់រវាងម៉ោងធ្វើការនិងពេលផ្ទាល់ខ្លួន។ ម្យ៉ាងទៀតត្រូវដឹងច្បាស់ថាអ្វីជាកិច្ចការអាទិភាព(បន្ទាន់ហើយសំខាន់ បន្ទាន់តែមិនសំខាន់ សំខាន់តែមិនបន្ទាន់ មិនសំខាន់និងមិនបន្ទាន់)។
៤. ទុកគោលដៅក្នុងខួរក្បាលរាល់ថ្ងៃៈ ដាក់វិន័យចំពោះខ្លួនឯងថា រៀងរាល់ថ្ងៃត្រូវធ្វើអ្វីមួយដែលមានប្រយោជន៍ចំពោះគោលដៅដែលបានកំណត់ ទោះជាកិច្ចការតូចតាចពុំសូវសំខាន់ក៏ដោយ។ការដាក់វិន័យចំពោះខ្លួនឯង វាអាចនឹងពិបាកពីដំបូង តែអ្នកនឹងទទួលបាននូវទម្លាប់ដ៏នាពេលអនាគត។
៥. រៀនពីអ្នកជោគជ័យៈ ត្រូវឈ្វេងយល់បន្ថែមពីឥរិយាបថនិងការអនុវត្តន៍របស់បុគ្គលជោគជ័យមុនៗក្នុងលោក។ ហើយយកចំណុចល្អៗមកអនុវត្តន៍ចំពោះជីវិតអ្នកឲ្យស្របទៅតាមស្ថានភាព។
៦. ពិនិត្យការអនុវត្តន៍ៈ ត្រូវតាមដានរាល់សកម្មភាពដែលខ្លួនបាននិងកំពុងតែធ្វើ ថាតើវាសមស្របទៅនឹងគោលដៅដែលបានកំណត់ដែលឬទេ? បំពេញរាល់ចំណុចខ្វះខាត់និងកែសម្រួលឲ្យបានប្រសើរឡើងវិញ។
៧. ថែសុខភាពៈ ក្នុងន័យនេះ ចង់សំដៅលើសុខភាពផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្ត។ ដើម្បីឲ្យទទួលបាននូវសុខភាពល្អបុគ្គលគ្រប់រូបត្រូវគិតលើកត្តាសំខាន់៥គឺ ការហូបចុកឲ្យមានតុល្យភាព ហាត់ប្រាណឲ្យច្រើន គេងឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ដើរកម្សាន្ត និងតុល្យភាពរវាងការបញ្ចូលនិងបញ្ចេញ។
មានមនុស្សជាច្រើនមានបញ្ហាក្នុងការសម្រេចចិត្ត ព្រោះពួកគេខ្លាចសម្រេចចិត្តខុស។ តែទោះជាយ៉ាងណាការសម្រេចចិត្តខុសក៏មានប្រយោជន៍ដែរ ព្រោះអាចទុកជាបទពិសោធន៍ទៅថ្ងៃក្រោយ។ដើម្បីសម្រេចចិត្តឲ្យបានជោគជ័យ អ្នកចាំបាច់ត្រូវស្គាល់ច្បាស់អ្វីជាបញ្ហាជាមុនសិន បន្ទាប់មកត្រូវស្វែងរកឲ្យបាននូវពហុដំណោះស្រាយនិងកំណត់ពីគុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិរបស់វា។ តែទោះជាយ៉ាងណាការសម្រេចចិត្តត្រូវគិតពីហានិភ័យដែលអាចកើតឡើងនាពេលអនាគតផង។ ដើម្បីឲ្យកាន់តែច្បាស់ សូមឈ្វេងយល់ពី៥ជំហាននៃការសម្រេចចិត្តដូចខាងក្រោម៖
១. ទទួលស្គាល់នូវតម្រូវការ( need recognition)
មានន័យថាត្រូវស្គាល់ច្បាស់អ្វីជាបញ្ហាប្រឈម និងហេតុផលដែលនាំឲ្យមានបញ្ហា។ ឧទាហរណ៍ថាអ្នកត្រូវការសម្រេចចិត្តទិញកុំព្យូទ័រមួយគ្រឿង ដូច្នេះអ្នកត្រូវរកមូលហេតុដែលនាំឲ្យមានតម្រូវការកុំព្យូទ័រ។ នៅពេលដឹងពីមូលហេតុហើយ ងាយស្រួលក្នុងការសម្រេចចិត្តទិញ ដើម្បីឲ្យសមស្របទៅនឹងតម្រូវការ។
២. ស្វែងរកព័ត៌មាន(search information)
បន្ទាប់ពីកំណត់នូវបញ្ហាហើយ ត្រូវស្វែងរកព័ត៌មានក៏ដូចជាដំណោះស្រាយដែរ។ អ្នកអាចស្វែងរកព័ត៌មានតាមប្រភពជាច្រើនតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ឧទាហរណ៍បន្ទាប់ពីដឹងខ្លួនថាចង់ទិញកុំព្យូទ័រហើយ អ្នកត្រូវស្វែងរកព័ត៌មានដែលទាក់ទងទៅនឹងកុំព្យូទ័រ តាមរយៈសួរអ្នកដទៃដែលធ្លាប់ប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រ មើលទស្សនាវដ្ដីបច្ចេកវិទ្យា សួរអ្នកជំនាញ ឬវិធីសាស្ត្រផ្សេងជាច្រើនទៀត។
៣. វាយតម្លៃជម្រើស(evaluation of alternative)
ក្រោយពីប្រមូលព័ត៌មានបានហើយ ត្រូវចេះវាយតម្លៃរាល់ជម្រើស ដោយកំណត់នូវចំណុចវិជ្ជមាននិងអវិជ្ជមានរបស់ជម្រើសនិមួយៗ។ ស្របនឹងឧទាហរណ៍ខាងលើ អ្នកត្រូវយកកុំព្យូទ័រឲ្យបានច្រើនម៉ាក ហើយញែកពីគុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិរបស់វា។
៤. សម្រេចចិត្ត( decision making)
នៅពេលដែលដឹងពីគុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិរបស់ជម្រើសនិមួយៗហើយ នេះជាដំណាក់កាលដែលត្រូវសម្រេចចិត្តយកជម្រើសមួយដែលល្អបំផុត និង ស្របទៅនឹងអ្វីដែលអ្នកចង់បាន។
ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ នៅពេលដឹងពីសមត្ថភាពរបស់ម៉ាកកុំព្យូទ័រនិមួយៗហើយ អ្នកត្រូវសម្រេចចិត្តទិញម៉ាកកុំព្យូទ័រមួយ ដែលមានគុណភាពល្អបំផុតនិងសមស្របបំផុតសម្រាប់តម្រូវការរបស់អ្នក។
៥. ក្រោយពេលសម្រេចចិត្ត(post decision making)
បន្ទាប់ពីសម្រេចចិត្តហើយ ត្រូវអង្កេតមើលជម្រើសដែលអ្នកបានអនុវត្ត ថាអ្វីជាគុណវិបត្តិនិងគុណសម្បត្តិ ទុកជាបទពិសោធន៍សម្រាប់ការសម្រេចចិត្តលើកក្រោយកុំឲ្យមានការខុសឆ្គង។
មានន័យថាត្រូវស្គាល់ច្បាស់អ្វីជាបញ្ហាប្រឈម និងហេតុផលដែលនាំឲ្យមានបញ្ហា។ ឧទាហរណ៍ថាអ្នកត្រូវការសម្រេចចិត្តទិញកុំព្យូទ័រមួយគ្រឿង ដូច្នេះអ្នកត្រូវរកមូលហេតុដែលនាំឲ្យមានតម្រូវការកុំព្យូទ័រ។ នៅពេលដឹងពីមូលហេតុហើយ ងាយស្រួលក្នុងការសម្រេចចិត្តទិញ ដើម្បីឲ្យសមស្របទៅនឹងតម្រូវការ។
២. ស្វែងរកព័ត៌មាន(search information)
បន្ទាប់ពីកំណត់នូវបញ្ហាហើយ ត្រូវស្វែងរកព័ត៌មានក៏ដូចជាដំណោះស្រាយដែរ។ អ្នកអាចស្វែងរកព័ត៌មានតាមប្រភពជាច្រើនតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ឧទាហរណ៍បន្ទាប់ពីដឹងខ្លួនថាចង់ទិញកុំព្យូទ័រហើយ អ្នកត្រូវស្វែងរកព័ត៌មានដែលទាក់ទងទៅនឹងកុំព្យូទ័រ តាមរយៈសួរអ្នកដទៃដែលធ្លាប់ប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រ មើលទស្សនាវដ្ដីបច្ចេកវិទ្យា សួរអ្នកជំនាញ ឬវិធីសាស្ត្រផ្សេងជាច្រើនទៀត។
៣. វាយតម្លៃជម្រើស(evaluation of alternative)
ក្រោយពីប្រមូលព័ត៌មានបានហើយ ត្រូវចេះវាយតម្លៃរាល់ជម្រើស ដោយកំណត់នូវចំណុចវិជ្ជមាននិងអវិជ្ជមានរបស់ជម្រើសនិមួយៗ។ ស្របនឹងឧទាហរណ៍ខាងលើ អ្នកត្រូវយកកុំព្យូទ័រឲ្យបានច្រើនម៉ាក ហើយញែកពីគុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិរបស់វា។
៤. សម្រេចចិត្ត( decision making)
នៅពេលដែលដឹងពីគុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិរបស់ជម្រើសនិមួយៗហើយ នេះជាដំណាក់កាលដែលត្រូវសម្រេចចិត្តយកជម្រើសមួយដែលល្អបំផុត និង ស្របទៅនឹងអ្វីដែលអ្នកចង់បាន។
ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ នៅពេលដឹងពីសមត្ថភាពរបស់ម៉ាកកុំព្យូទ័រនិមួយៗហើយ អ្នកត្រូវសម្រេចចិត្តទិញម៉ាកកុំព្យូទ័រមួយ ដែលមានគុណភាពល្អបំផុតនិងសមស្របបំផុតសម្រាប់តម្រូវការរបស់អ្នក។
៥. ក្រោយពេលសម្រេចចិត្ត(post decision making)
បន្ទាប់ពីសម្រេចចិត្តហើយ ត្រូវអង្កេតមើលជម្រើសដែលអ្នកបានអនុវត្ត ថាអ្វីជាគុណវិបត្តិនិងគុណសម្បត្តិ ទុកជាបទពិសោធន៍សម្រាប់ការសម្រេចចិត្តលើកក្រោយកុំឲ្យមានការខុសឆ្គង។
